Catenaccio được biết đến như một trong những chiến thuật hàng đầu của bóng đá Ý. Vậy Catenaccio là gì, nó được hình thành và phát triển như thế nào, có tác dụng gì trong toàn bộ chiến thuật thi đấu của các đội tuyển hiện nay? Chúng ta cùng theo dõi qua bài viết dưới đây.
Khái niệm về chiến thuật catenaccio
Catenaccio hiểu theo nghĩa đơn giản nhất chính là phòng ngự. Đây là một chiến thuật nằm trong chuỗi các chiến thuật của bóng đá: phối hợp, WM, lựa chọn vị trí, Catenaccio, bóng đá tổng lực, Tiki Taka…
Chiến thuật catenaccio được HLV Helenio Herrera áp dụng đầu tiên cho Ý vào 1960
Trong tiếng Ý, Catenaccio có nghĩa là “cái then cửa”. Hàm ý chiến thuật Catenaccio như là một cái then cửa vững chắc, bảo vệ tuyệt đối khung thành trước sự tấn công của đối thủ. Đây không chỉ đơn giản là bóng đá phòng ngự, mà nó là hẳn một chiến thuật với cách bố trí, cài người hợp lý nhất nhằm cản trở tuyệt đối những phương án tấn công từ đối thủ. Đây là một trong những chiến thuật trong bóng đá rất hiệu quả để sử dụng. Những bản tin bóng đá được đưa về chiến thuật và sự thành công của chiến thuật rất nhiều trong thế kỉ 20.
Sự hình thành của chiến thuật phòng ngự Catenaccio
Nói về lịch sự hình thành và phát triển của hệ thống phòng ngự Catenaccio, đó quả thực là một câu chuyện dài.
Bóng đá hiện đại ngày nay gần như mặc định rằng đây là chiến thuật của người Ý và đạt đỉnh cao nhất cũng chính từ những đội tuyển nước Ý. Cụ thể, từ năm 1960, chiến thuật này đã được Helenio Herrera- một huấn luyện viên người Argentina đưa vào đội tuyển của mình. Đội tuyển ông đảm nhiệm lúc đó là Inter Milan (thuộc Ý).
Catenaccio là gì dưới thời Helenio Herrera? Đơn giản, đó là một kiểu chơi phòng vệ triệt để, hướng đến việc kèm người 1-1. Vào thời điểm mà quan điểm phòng ngự chỉ là một vài cầu thủ đá thấp hơn để cản trở đối phương, thì Catenaccio hướng đến việc từng cầu thủ hàng vệ phải giữ vững vị trí của mình, theo sát các tiền đạo đối phương. Thực tế, điều này đã gây nhiều cản trở lớn với cách chơi tấn công của đối thủ. Và cũng thật bất ngờ, Catenaccio của Helenio Herrera đã đưa Inter Milan lên đỉnh cáo của bóng đá thời điểm đó.
Catenaccio đã đưa người Ý lên đỉnh vinh quang
Nhưng, sẽ thật thiếu sót nếu nói rằng Catenaccio chỉ như vậy. Không phải ngẫu nhiên mà cụm từ nghệ thuật phòng ngự Catenaccio ra đời. Nếu bóng đá chỉ thuần phòng ngự, nó không còn là bóng đá nữa. Người Ý vốn thực tế và nhiều suy tính cũng hiểu rất rõ điều này. Đối với họ, bóng đá không chỉ đơn thuần là một môn thể thao vua, nó còn là thể hiện của trí tuệ, sự logic và sáng tạo không ngừng.
Hệ thống phòng ngự Catenaccio vững chãi, cản phá thành công các pha tấn công của đối thủ, khiến đối thủ không thể thực hiện những kỹ năng cá nhân khi tiến vào khung thành đối phương. Thế nhưng điều tạo nên chiến thắng chính là ghi bàn. Catenaccio chính vì vậy phải là sự bố trí phòng ngự đỉnh cao kèm theo những nhân tố then chốt để tiến hành phản công. Dưới thời Helenio Herrera, ông sở hữu những hậu vệ có tốc độ bức phá, những tiền vệ cánh, tiền vệ trung tâm đầy sức mạnh và kĩ thuật, lại thêm những thiên tài về tấn công để ngay khi có cơ hội, thì lập tức phản công khiến đối phương không kịp xoay sở.
Chiến thuật catenaccio hướng đến phòng ngự – Chiến thuật siêu phòng ngự
Ngày nay, nghệ thuật phòng ngự Catenaccio của Helenio Herrera vẫn là điều những người yêu bóng đá thường nhắc đến. Nó đã thành công trong suốt hơn 1 thập kỷ, và được người Ý yêu thích đến nỗi họ cho rằng Catenaccio vốn được sinh ra bởi nước Ý, không một tập thể hay cá nhân nào được phép xưng tên người sáng lập cả.
Hướng dẫn cách sử dụng chiến thuật phòng ngự Catenaccio
Chiến lược này sử dụng hệ thống phòng thủ đánh dấu con người rất chặt chẽ để ngăn chặn bất kỳ hành vi tấn công nào của đối thủ. Hàng phòng ngự của Catenaccio dường như chặn mọi lối đi về khung thành. Điểm mới nhất của chiến lược này là có thêm một người phòng thủ bổ sung được gọi là Libero.
Libero là một từ tiếng Ý có nghĩa là “trực tuyến”. Người này sẽ dạo trước khung thành để ngăn chặn mọi sự tấn công của đối thủ và nó cũng thực hiện một số nhiệm vụ phòng thủ khác cho đội. Cùng với quyền tự do để cung cấp thêm một tuyến phòng thủ, các hậu vệ, tiền vệ khác thực hiện nhiệm vụ khác để ngăn chặn các đối thủ ghi bàn.
Cách vận hành của chiến thuật phòng ngự Catenaccio – Chiến thuật phòng ngự khu vực
Tiền vệ và hậu vệ cần giữ bóng để bóng không tới gần khung thành của đội nhà. Đồng thời phá vỡ mọi luồng tấn công và gây áp lực lên những cầu thủ tấn công của đối thủ. Mặc dù các đội sử dụng Catenaccuio tập trung chủ yếu vào phòng thủ nhưng không có nghĩa là họ không nguy hiểm khi tấn công. Chiến thuật này có thể dễ dàng được sử dụng để phản công, có thể khiến đội tấn công không có thời gian phản ứng với chuyển đổi.
Chiến thuật Catenaccio có những nhược điểm gì
Không thể phủ nhận được những ưu điểm tuyệt vời mà nghệ thuật phòng ngự Catenaccio mang lại cho người Ý nói riêng và những đội tuyển áp dụng chiến thuật này nói chung. Nhưng bên cạnh đó, chiến thuật Catenaccio cũng bộc lộ khá nhiều nhược điểm:
- Quá thận trọng
- Bị động nhiều, để đối phương cầm bóng nhiều
- Phải đảm bảo có những cầu thủ đáp ứng được vai trò “cái then cửa”- hậu vệ tự do, nhanh chóng mở cửa và tiến lên tấn công, nếu không sẽ vỡ trận hoặc ở thế giằng co khó phân thắng bại.
- Dễ phân tán đội hình nếu hệ thống hậu vệ không có kĩ thuật tốt
Nghệ thuật phòng ngự catenaccio là một lối bóng đá thực dụng
Mặc dù vậy, không thể nào không công nhận chiến thuật Catenaccio đã mang đến nhiều nguồn cảm hứng cho những người yêu bóng đá. Lẽ dĩ nhiên, sẽ có rất nhiều người cho rằng Catenaccio là một lối chơi không đẹp, quá sức thực dụng và tẻ nhạt. Nhưng với những gì người Ý đã làm, cả thế giới đều phải công nhận họ sử dụng Catenaccio lên đến tầm nghệ thuật: quyết đoán vững vàng, lý trí, và không hề nao núng, luôn kiên nhẫn chờ thời cơ và nắm bắt thời cơ cực tốt.
Vì những điều này, nền bóng đá Ý đã trở thành một trong những nền bóng đá mạnh nhất hiện nay. Lối đá Catenaccio cũng nhanh chóng hòa nhập vào tinh thần bóng đá với thế giới hiện đại với nhiều biến hóa khôn lường. Nhưng có lẽ đã thành truyền thống ăn sâu vào tiềm thức, Ý vẫn chơi nghệ thuật phòng ngự Catenaccio. Có lẽ hơi tàn nhẫn với các đối thủ, nhưng sẽ là hợp lý nếu điều này dẫn đến chiến thắng. Vì suy cho cùng, tỉ số trận đấu mới là điều đánh giá rõ ràng nhất thực lực của một đội bóng.
